قيم و وصى بر كودك شرايط آن دو

قيم كسى است كه از طرف پدر يا جد پدرى يا حاكم شرع به عنوان سرپرست و عهده دار امور كودك مشخص شده است .(1)

وصى كسى است كه از طرف شخصى براى انجام برخى كارها پس از مرگ وى مشخص شده است .

1- كسى كه نشانه هاى مرگ را در خود مى بيند, اگر بدون قيم اموال فرزندش از بين مى رود يا خودش ضايع مى شود, بايد براى اوقيم امينى تعيين كند.(2)

2- وصى پدر و جد پدرى كودك ,كه به عنوان قيم او تعيين شده , به عنوان ولى او بوده و تصرفاتش ـ در مواردى كه مجاز است ـ صحيح و نافذ مى اشد.(3)

3- قيم در صورتى مى تواند در اموال يتيم تصرف كند كه تصرفش نه تنها مفسده نداشته باشد ,بلكه داراى مصلحت نيز باشد.(4)

4- قيم نمى تواند اموال كودك را بفروشد ,مگر آنكه حفظ اموال او, در گرو فروش آن باشد, يا فروختن آن مال ,به مصلحت يتيم باشد.(5)

5- مالى كه به يتيم بخشيده مى شود, اگر قيم يتيم آن را قبول كند, هبه تحقق مى پذيرد.(6)

6- اگر وصيت كننده بگويد: در اين صورت تمام اختياراتى كه وصيت كننده داشته , قيم نيز بر كودكش دارد.(7)

7- اگر وصيت كننده بگويد: ولى موردش را تعيين نكند, سرپرستى كودك ميت بر عهده ءوصى نيست ولى در صورتى مى تواند سرپرستى كودك ميت را عهده دار شود كه از حاكم شرع اجازه بگيرد.(8)

8- حاكم شرع يا كسى كه از طرف او اجازه دارد, چنانچه براى يتيم قيم تعيين كند, اگر اموال يتيم در معرض حيف و ميل باشد, لازم است آنها را در چند نسخه صورت بر دارى كرده و نزد اشخاص مورد اعتماد بگذارد تا ازحيف و ميل شدن محفوظ بماند.(9)

9- وصى پدر جد پدرى اگر باغ يا زمين يتيم را با رعايت مصلحت بفروشد, بنابر احتياط , در صورتى حاكم ];شرع مى تواند اين معامله را قطعى نموده و تأييد كند كه مصلحت بودن آن برايش ثابت شود, اما اگر پدر يا جدپدرى اين كار را انجام دهند, هر چند مصلحت بودنش براى حاكم شرع ثابت نشده باشد مى تواند آن را قطعى نموده و تأييد كند.(10)

10- شخصى كه در وصيت خود مالى را به ملكيت كودكى در مى آورد, نمى تواند توليتش را به كسى غير از پدرذو جد پدرى او بدهد; و اگر پدر وجد پدرى كودك موجود نباشند , بايد توليتش را به حاكم شرع واگذار نمايد.(11)

11- كسى كه از طرف مجتهد , اذن تصرف در اموال و كارهاى كودك را دارد و يا به عنوان ولى و قيم كودك چ منصوب شده , يا از ناحيهء او وكيل شده است , با مرگ مجتهد, تمام اختياراتش نسبت به كودك از او سلب مى شود.(12)